Czas pracy kierowcy zawodowego – jak go liczyć, aby uniknąć kar?

Udostępnij artykuł:

Liczba godzin „za kółkiem” nie tylko decyduje o komforcie pracy kierowcy, ale i ma fundamentalne znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego. Kwestia ta została uregulowana odpowiednimi przepisami oraz obłożona dotkliwymi karami za ich nieprzestrzeganie. Ile wynosi maksymalny czas jazdy kierowcy oraz z czym wiąże się jego przekroczenie?

Maksymalny czas pracy kierowcy tira – aspekty prawne

Kwestię dopuszczalnej liczby godzin spędzonych za kółkiem, jak i pozostałych aspektów pracy kierowców zawodowych, reguluje przede wszystkim ustawa o czasie pracy kierowców z 2004 r. oraz wspólne dla całej Unii Europejskiej rozporządzenie 561/2006/WE. Zgodnie z przepisami, prowadzący pojazd zobowiązany jest do rejestrowania nie tylko prędkości samochodu czy zużycia paliwa, ale i swojej aktywności za kółkiem. Za nieprawidłowe użycie przeznaczonych do tego tachografów, jak i za przekroczenie dopuszczalnego czasu jazdy kierowcy (nawet o kilka minut) można otrzymać mandat karny. Jego wysokość oscyluje w kwotach rzędu od kilkuset, do nawet kilku tysięcy złotych.

Odpowiedzialnością za naruszenia obarczeni są przy tym nie tylko kierowcy, ale przede wszystkim przedsiębiorcy transportowi. Na nich bowiem spoczywa obowiązek zorganizowania pracy w taki sposób, aby umożliwić osobom prowadzącym pojazd przestrzeganie przepisów prawa. Ile wobec tego może wynosić czas pracy kierowcy ciężarówki oraz jak zarejestrować te godziny, aby uniknąć konsekwencji prawnych?

Dzienny czas pracy kierowcy ciężarówki

Według standardów stworzonych przez wspomniane akty prawne, dzienny okres prowadzenia ciężarówki bądź innego pojazdu może wynosić maksymalnie 9 godzin. Istnieje możliwość wydłużenia tego czasu do 10 godzin w ciągu dnia. Przy czym można dokonać tego jedynie dwa razy w tygodniu. Ten natomiast rozumiany jest „sztywno” i oznacza okres od godziny 00:00 w poniedziałek, do 24:00 w niedzielę. Przykładowo, jeśli przewoźnik zdecydował się wydłużyć czas swojej pracy we wtorek i czwartek, kolejny raz będzie mógł tego dokonać dopiero w poniedziałek. Warto wziąć pod uwagę ten fakt podczas planowania tygodniowego czasu pracy kierowcy.

Warto pamiętać o tym, że samo przekroczenie czasu jazdy nawet o 5 czy 10 minut jest już jednoznaczne z wydłużonym okresem prowadzenia. Należy również zwrócić uwagę, iż ustawodawca regulując dzienny okres prowadzenia pojazdu nie odwołuje się do pojęcia „doby”, a „zmiany roboczej”. Ta z pozoru niewielka różnica definicyjna znacząco wpływa na zasady planowania godzin pracy kierowców. Umożliwia im bowiem rozpoczęcie dwóch zmian roboczych w ciągu jednej dobry zegarowej.

Tygodniowy czas pracy kierowcy

Obok rozstrzygnięcia maksymalnej liczby godzin pracy dobowej, ustawodawca precyzuje także, ile mogą one wynosić w dłuższym okresie. Dopuszczalny czas prowadzenia pojazdu w ciągu tygodnia wynosi 56 godzin. Mimo iż jest to zagwarantowane prawnie, nie zawsze jednak możliwe będzie wykorzystanie tego czasu w pełni. W dalszej części przepisu znajduje się bowiem zastrzeżenie, że czas pracy kierowcy tira w dwóch kolejno następujących po sobie tygodniach nie może przekraczać 90 godzin. Oznacza to, że przewoźnik, który w ciągu tygodnia prowadził pojazd przez maksymalne 56 godzin, w następnym będzie mógł spędzić aktywnie za kółkiem jedynie 34 godziny.

Warto pamiętać o tym ograniczeniu nie tylko ze względu na kondycję fizyczną kierowcy, ale i kontrole Inspekcji Transportu Drogowego. Ta bowiem bardzo wyrywkowo sprawdza zgodność zarejestrowanego na tachografie czasu pracy kierowcy zawodowego z regułami zapisanymi w ustawie.

Czas jazdy kierowcy a ustawowy odpoczynek

Kwestią poddaną ścisłym regulacjom prawnym jest również obowiązkowy odpoczynek kierowcy. W tym aspekcie także istnieją rozwiązania wyszczególnione dla konkretnych okresów czasowych. Dobowy okres przerwy w jeździe powinien trwać co najmniej 11 godzin. Jest to tzw. odpoczynek regularny, który kierowca może wykorzystać w dowolny, dogodny dla siebie sposób. Rozporządzenie umożliwia ponadto wykonanie odpoczynku skróconego. Jest on o 2 godziny krótszy i wynosi co najmniej 9 godzin. Można zastosować go maksymalnie 3 razy między dwoma tygodniowymi okresami odpoczynku.

Czas przerwy w jeździe w danym tygodniu rozpoczyna się nie później, niż po zakończeniu sześciu 24-godzinnych okresów, licząc od końca poprzedniego odpoczynku tygodniowego. Analogicznie jak w przypadku przerw dobowych, tak i tutaj występuje odpoczynek regularny i skrócony. Trwa on odpowiednio nieprzerwane 45 godzin oraz 24 godziny. Przy czym wybierając opcję ze zmniejszonym wymiarem czasowym, należy zrekompensować ją jednorazowym, 9-godzinnym odpoczynkiem wykorzystanym przed końcem trzeciego tygodnia od skrócenia.

Abstrahując od tych rozwiązań całościowych, należy także pamiętać, że niezależnie od rodzaju pojazdu, kierowca zobowiązany jest do przymusowej przerwy po każdych 4,5 godzinach jazdy. Jej ustawowy czas trwania wynosi 45 minut i może być podzielony na dwa odpoczynki – 15 minut i 30 minut.

Czas pracy kierowcy tira, jak i kierowców innych pojazdów, to kwestia poddana wielu restrykcyjnym obwarowaniom ustawowym. Wiąże się to nie tylko z niełatwym, wymagającym wielu wyrzeczeń charakterem zawodu, ale i z dużą odpowiedzialnością jego wykonywania.  Zastosowanie się do wytycznych pozwoli zapewnić przewoźnikowi właściwy komfort jazdy, a tym samym zachować odpowiednią sprawność psychofizyczną i spostrzegawczość na drodze. Dlatego też planując godziny pracy kierowcy warto pamiętać, aby uwzględniać powyższe wytyczne.